Σήμερα έχουμε τη χαρά να συνομιλήσουμε με τη συγγραφέα Ελπινίκη Καλαγκιά, με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου της «Η σφαγή του έρωτα». Ένα ανάγνωσμα που μας μεταφέρει στην τουρκοκρατούμενη Χίο του 19ου αιώνα, μια εποχή γεμάτη πόνο, αγωνία και απώλειες, αλλά και μια εποχή όπου η δύναμη της αγάπης και της ελπίδας υπερβαίνει τα πάντα. Μέσα από την ιστορία της Ευγενίας και του Ζαννή, δύο νέων που ορκίζονται αιώνια πίστη ο ένας στον άλλο, η συγγραφέας καταφέρνει να αναδείξει την ανθρώπινη δύναμη, την αντοχή και την αξία της θυσίας σε καιρούς μεγάλης δοκιμασίας.
Κυρία Καλαγκιά, η ιστορία του βιβλίου σας «Η σφαγή του έρωτα» διαδραματίζεται στην τουρκοκρατούμενη Χίο και βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Τι σας ενέπνευσε να επιλέξετε ιστορικά αυτή την περίοδο και αυτό το συγκεκριμένο γεγονός ως φόντο για το πόνημά σας;
Πρώτα από όλα θέλω να σας ευχαριστήσω για την τιμή να με φιλοξενήσετε στις σελίδες σας. Έμπνευση στάθηκε ο δικός μου έρωτας για το νησί μου. Ο τίτλος λοιπόν, παραπέμπει στη σφαγή του έρωτα για τη Χίο αλλά και του έρωτα όπως αυτός γεννήθηκε ανάμεσα στους ήρωές μου. Η συγκεκριμένη περίοδος στιγμάτισε όχι μόνο το νησί αλλά συγκίνησε παγκοσμίως ανθρώπους που εμπνεύστηκαν από αυτήν. Θέλοντας λοιπόν, να προβάλω κι εγώ τον τόπο μου, επέλεξα την πιο δραματική του φάση προκειμένου να γνωστοποιήσω τη συμφορά που βίωσε αλλά και την δύναμή του, ώστε να αναγεννηθεί μέσα από τις στάχτες του.
Η ψυχοσύνθεση των χαρακτήρων, ιδιαίτερα της Ευγενίας και του Ζαννή, αποτελεί ένα από τα δυνατά σημεία του βιβλίου σας. Πώς καταφέρατε να αναπτύξετε τόσο πειστικά και συναισθηματικά φορτισμένους χαρακτήρες; Αντλήσατε έμπνευση από αληθινά πρόσωπα;
Και όμως, ναι. Μέχρι ενός σημείου αυτοί οι χαρακτήρες είναι υπαρκτοί. Από εκεί και πέρα ας πούμε ότι διαμορφώθηκαν και με βάση την πεποίθηση μου ότι ο καθένας μας έχει την ανάγκη να αγαπηθεί και να αγαπήσει χωρίς όρια. Είμαι φύσει συναισθηματική και ευαίσθητη σαν άνθρωπος, οπότε και αυτό συνέβαλε στη συγκεκριμένη επιλογή.
Η Σφαγή της Χίου είναι ένα από τα πλέον τραγικά γεγονότα της ελληνικής ιστορίας. Πώς προσεγγίσατε την περιγραφή των σκληρών αυτών σκηνών και τι είδους συναισθηματική προετοιμασία απαιτείται για τη συγγραφή τέτοιων δραματικών σκηνών;
Την προσέγγισα με τόλμη, θάρρος, θράσος αλλά και απόλυτο σεβασμό. Ως βέρα Χιώτισσα και απόφοιτος του τμήματος Ιστορίας είχα τη βασική γνώση των γεγονότων. Ωστόσο, οι αληθινές μαρτυρίες και η εις βάθος μελέτη τους ενίσχυσαν το θαυμασμό μου για τους προγόνους μου αλλά και με πείσμωσαν ακόμη περισσότερο στο να προβάλω όσο γίνεται πιο λεπτομερώς την κτηνωδία που υπέστησαν.
Ο έρωτας των δύο κεντρικών χαρακτήρων, παρά τις αντιξοότητες, διαπερνά όλη την ιστορία. Πιστεύετε ότι τέτοιες ιστορίες αγάπης, που αντέχουν στο χρόνο και στις δοκιμασίες, έχουν ακόμη απήχηση στους σύγχρονους αναγνώστες; Τελικά, η απώλεια μιας ζωής, ενός έρωτα, μιας πατρίδας είναι μορφές θανάτου που γονατίζουν την ψυχή σου;
Είμαι της άποψης ότι ο έρωτας έχει αξία όχι απλά σταθερή αλλά αυξανόμενη στο πέρασμα του χρόνου. Γίνεται όλο και πιο δυσεύρετος και ειδικά αυτός που σπανίζει είναι ο αληθινός, ο αυθεντικός, ο άνευ όρων. Θεωρώ λοιπόν, ότι το να τον συναντήσει κάποιος ακόμα και στις σελίδες ενός μυθιστορήματος, δίνει μια αίσθηση ανακούφισης και ελπίδας ότι δεν έχει χαθεί οριστικά. Όσο για την απώλεια ενός έρωτα σε οποιαδήποτε μορφή του, ναι πιστεύω ότι μπορεί να γονατίσει την ψυχή. Από τη στιγμή που η αγάπη έχει τη δύναμη να σε γεννήσει, να σε πλάσει, το να χάσεις οριστικά κάτι από το οποίο έπαιρνες ζωή, είναι επόμενο να σε γκρεμίσει.
«Η σφαγή του έρωτα» είναι μια ανάμειξη μυθοπλασίας και ιστορικής αλήθειας. Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσατε στην προσπάθειά σας να ισορροπήσετε ανάμεσα στη φαντασία και την ιστορική ακρίβεια;
Το να πείσω ότι η ιστορία είναι πιο δυνατή και πιο τραγική από τη φαντασία. Παραθέτω αληθινές μαρτυρίες που η ανθρώπινη λογική αδυνατεί να συλλάβει.
Η Χίος και τα γεγονότα που περιγράφετε έχουν βαθιές ρίζες στην ελληνική ιστορική συνείδηση. Πώς θεωρείτε ότι το βιβλίο σας μπορεί να συμβάλει στην κατανόηση και την αναγνώριση αυτών των γεγονότων από το ευρύτερο κοινό;
Γενικότερα η Ιστορία είναι μια επιστήμη όχι πολύ αρεστή στο κοινό και δη στο μαθητικό. Επομένως μεγαλώνουμε έχοντας αφήσει κενά πολύ ουσιαστικά που αφορούν στις ρίζες μας, όπως πολύ χαρακτηριστικά είπατε. Παραθέτοντας λοιπόν, πτυχές και σημεία αυτής της ιστορίας πλεγμένα με κάτι πιο προσιτό στην καθημερινότητα, θέλω να πιστεύω ότι κεντρίζουν το ενδιαφέρον και αυτό το πάντρεμα γίνεται πιο οικείο στους αναγνώστες.
Το μήνυμα της ελπίδας και της δύναμης της αγάπης είναι πολύ ισχυρό στο βιβλίο σας, παρά τις τραγικές συνθήκες. Τι θα θέλατε να αποκομίσουν οι αναγνώστες από την ιστορία της Ευγενίας και του Ζαννή, ειδικά σε σχέση με τη σημερινή εποχή;
Την αξία της αγάπης. Συνηθίζουμε να λέμε τη φράση “σ’ αγαπώ πολύ”. Για εμένα δεν υπάρχει πολλή και λίγη αγάπη. Δε μετριέται η αγάπη. Ή υπάρχει ή αισθανόμαστε κάτι που μοιάζει με αυτήν. Το να ξεχωρίσουμε τι είναι αγάπη και τι μπορούμε να θυσιάσουμε στο βωμό της είναι το μυστικό. Θεωρούσα πάντα ευλογία το να αγαπήσει κάποιος στη ζωή του και να αγαπηθεί αμοιβαία. Πόσο μάλλον όταν αυτό είναι καρμικό να κρατήσει για πάντα.
Μπορεί η δύναμη της λογοτεχνίας από μόνη της να αναδιαμορφώσει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι βλέπουν τα βιβλία και την ανάγνωση; Ποια είναι η άποψή σας;
Η λογοτεχνία είναι μια μορφή τέχνης και ένας τρόπος έκφρασης. Το ίδιο ισχύει και για το τραγούδι, το θέατρο, τη ζωγραφική, τη φωτογραφία… Όπως κάθε καλλιτέχνης, έτσι και ο τεχνίτης του λόγου επιδιώκει να προσεγγίσει το κοινό προβάλλοντας τον εσωτερικό του κόσμο. Θέλει μεράκι, πάθος και πείσμα για να καταφέρεις να αγγίξεις το ανθρώπινο ενδιαφέρον και την ψυχή. Δε μπορεί να έχεις την απαίτηση να ενδιαφερθούν οι άλλοι για τον κόσμο σου, όταν εσύ δεν τους έχεις δείξει με το σωστό τρόπο τη μαγεία που υπάρχει μέσα σε αυτόν.
Συνέντευξη στη Νεκταρία Βαρσαμή-Πουλτσίδη