Το κοινωνικό αυτό δράμα αφορά την ιστορία της Βασιλικής που, μετά από τη βία που δέχεται στο πατρικό της, «αποδρά» στο νησί των Κυθήρων, άγνωστη μεταξύ αγνώστων, προκειμένου να ξαναπιάσει το νήμα της ζωής, να βρει έναν τόπο να ακουμπήσει και –ίσως– έναν τρόπο να συνεχίσει τον βίο της γιατί οι καταστάσεις και οι συνθήκες που την οδήγησαν ως εδώ πάρα πολύ δύσκολες κι επίπονες.
Σαν τα πουλιά, λίγο πριν τις καταιγίδες! Που ενώ έχουν χαλάσει κόσμο από πετάγματα και κρώζους, λίγο πριν ξεσπάσει ο χαλασμός, παύουν, εξαφανίζονται, αφήνοντας μια απατηλή βεβαιότητα πως όλα καλά θα πάνε! Και τότε ξεσπά η καταιγίδα.
Πρόκειται για ένα ψυχόδραμα που έχει ως κεντρικό πρόσωπο τη Μάμουσα, μία τραγική ηρωίδα που θα αγαπήσεις και συμπονέσεις πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης. Έχει όμως κι άλλες τραγικές φιγούρες ανθρώπων –αρκετές από αυτές ανήκουν σε άλλες γυναίκες– ενώ η σκιαγράφηση της τοπικής κοινωνίας γίνεται με τρόπο έμμεσο αλλά ξεκάθαρο και διαυγή. Οι πρωταγωνιστές της μυθοπλασίας είναι κατά βάση απλοί άνθρωποι, οικείοι, προσιτοί… άνθρωποι με τους οποίους μπορείς να ταυτιστείς, τους ξέρεις, τους αναγνωρίζεις· κι ως εκ τούτου είναι άκρως συμπαθητικοί. Ο συγγραφέας εξάλλου έχει δομήσει μια ανθρώπινη και γλυκιά ιστορία που όμως περιέχει πολύ πόνο και αδικία.
Στην αφηγηματική γραμμή η ντοπιολαλιά και το γενικότερο τοπικιστικό συντακτικό πρωτοστατεί –ο κύριος Κασσάρας μέσω των εκφραστικών επιλογών του και της απλοϊκής ιστόρησης καταφέρνει να «περάσει» το ηχόχρωμα της τοπικής διαλέκτου και της κουλτούρας των ηρώων. Το ιδίωμα αυτό, που σχετίζεται με τον τόπο, γοητεύει τον φιλαναγνώστη και αποδίδει εύγλωττα τα ανωτέρω στοιχεία σκιαγραφώντας επάξια αυτή την κοινωνία με τα λάθη, τα πάθη, τα μυστικά… αλλά και με τα εγκλήματά της!
Τα άρτια ψυχογραφήματα κερδίζουν τις εντυπώσεις όπως και η πλοκή, που ξεδιπλώνεται από ένα σημείο και μετά εφόσον υπάρχει διάδραση μεταξύ των προσώπων. Οι έντονες συναισθηματικές στιγμές και εικόνες είναι ικανές να φορτίσουν κάθε αναγνώστη και να προσφέρουν μια ολοκληρωμένη εμπειρία. Όσο κορυφώνεται η υπόθεση τόσο εντείνεται η αγωνία για την κατάληξη.
Στα περιθώρια σημείωσα πως δεν περιμένεις από έναν άντρα να συγγράψει μια ιστορία όπου πρωταγωνιστούν τέρατα-άντρες κι όμως στο προκείμενο το «πείραμα» έχει μεγάλη επιτυχία. Συνήθως, ένα τέτοιας υφής έργο, το περιμένεις από μια γυναικεία πένα.
Επίσης, το γεγονός ότι αφήνει ανοιχτό τον χρόνο που συνέβησαν τα γεγονότα του βιβλίου. Ξέρουμε το πού αλλά για το πότε πρέπει να συλλέξουμε ενδείξεις (για παράδειγμα τη χρήση άμαξας και την απουσία τεχνολογικών μέσων) όμως και πάλι ο προσδιορισμός θα γίνει κατά προσέγγιση –όχι ότι έχει και τόση σημασία βέβαια.
Αμέσως μετά, ένα βασικό –αν όχι το βασικότερο– σημείο αναφοράς είναι ο αντίκτυπος του οικογενειακού περιβάλλοντος και των καταστάσεων μέσα στις οποίες μεγαλώνει κανείς στην ψυχοσύνθεσή του, στον σχηματισμό της προσωπικότητάς του και στη μετέπειτα πορεία του. Σε αυτό το πλαίσιο, ο συγγραφέας –ή αν θέλετε η ιστορία της Μάμουσας– μας ενθυμίζει ότι μπορεί να υπάρχουν πάμπολλα απαράδεκτα εγκλήματα αλλά υπάρχουν και κάποια που είναι απολύτως δικαιολογημένα, που δίνουν άλλοθι στον δράστη.
Πρόκειται για αξιόλογο μυθιστόρημα, ιδιαίτερης φόρτισης, συγκινητικό και έντονο που «χρωματίζεται» πανέμορφα από το ιδίωμα της ντοπιολαλιάς του. Διαβάζεται απνευστί προσφέροντας συναισθηματισμό ενώ δεν παιδεύει με κρυμμένες έννοιες· ό,τι διαβάζεις, αυτό είναι. Κερδίζει ακόμα και τους πιο απαιτητικούς.
Βρείτε το!
Τζένη Κουκίδου
https://www.koukidaki.gr/2023/09/mamousa.html