«Όταν τα χρόνια περνούν και οι θύμησες γίνονται βαρίδι στην ψυχή, τότε μόνο συνειδητοποιείς ότι δεν μπορείς να πραγματοποιήσεις όσα είχες κάποτε ορκιστεί».
Η ”ανακάλυψη” πενών συγγραφέων που έως σήμερα δεν είχε τύχει να διαβάσω κάποιο έργο τους δεν είναι μία καινούργια αγάπη, αλλά μία αναγνωστική συνήθεια που με βοηθά να διατηρώ άσβεστη τη ”δίψα” μου για τα βιβλία. Πρώτη, λοιπόν, γνωριμία σήμερα με τη συγγραφέα Ζωή Οικονόμου, μέσα από το νέο της ιστορικό/κοινωνικό μυθιστόρημα, με τίτλο ”Τα λόγια που σκέπασε η σιωπή”, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Έξη. Ένα μυθιστόρημα που από τον τίτλο του, κιόλας, με έκανε να αναρωτιέμαι, ή, να το πω πιο σωστά, με έκανε να συνειδητοποιήσω ότι η σιωπή έχει παίξει μεγάλο και καταλυτικό ρόλο στην πορεία και αποφάσεις ζωής πολλών ανθρώπων, όχι μόνο τώρα, αλλά από την πρώτη στιγμή ύπαρξής τους… Ναι, αυτή η εκκωφαντική σιωπή δηλώνει παραπάνω απ’όσα μπορεί να εξομολογηθεί ο λόγος, καθώς και να κρύψει αλήθειες… Αλήθειες ανομολόγητες που αν τύχει κι έρθουν στην επιφάνεια θα μπορούσαν να σπείρουν τον όλεθρο, ή, να απελευθερώσουν… Αλήθειες που πονούν και πληγώνουν ανεπανόρθωτα. Αλήθειες που δύνανται ακόμη και να λυτρώσουν…
«Κάποιοι άνθρωποι γεννιούνται για να συναντηθούν, ό,τι κι αν αυτό φέρει».
Μία τέτοια μοιραία και καθοριστική θα είναι η συνάντηση όλων των προσώπων της υπόθεσης του βιβλίου. Μία υπόθεση όπου εκεί πάνω της θα ξεδιπλωθούν μερικές από τις πιο σημαντικές και σκοτεινές περιόδους της νεότερης ιστορίας της χώρας μας. Άραγε, τί είναι αυτό που μας κάνει να γοητευόμαστε/μαγευόμαστε από την απλή και μόνο αναφορά τυχαίων γεγονότων εκείνης της εποχής; Τί είναι αυτό που μας κρατά -διαχρονικά- ”δέσμιους/ες” σε αυτό το αλλόκοτο πισωγύρισμα; Οι πληγές και οι θύμησες αυτών που επιμένουν να μένουν ”ανοικτές” και να μην κλείνουν; Ο πόνος της απώλειας, που ούτε ο χρόνος γίνεται αρωγός ώστε να τον ξεπεράσουμε; Ή μήπως, τελικά, οφείλεται στο γεγονός ότι κάποια κακώς κείμενα διαιωνίζονται κι ας παίρνουν άλλες μορφές και συνήθειες στα πρόσωπα των εκάστοτε πρωταγωνιστών/στριών;
«Λένε ότι η ζωή χαράζει επάνω στα κιτάπια της τη διαδρομή που ο καθένας θα ακολουθήσει. Όμως, τι γίνεται, όταν ένα καλά κρυμμένο μυστικό αποκαλύπτεται λίγο πριν το τέλος;
H Μυρτώ, μία νεαρή δημοσιογράφος, με αφορμή την επέτειο του 1940, έρχεται αντιμέτωπη με τα γεγονότα στα πέτρινα χρόνια της Kατοχής και του Eμφυλίου, που έζησε η ηλικιωμένη Ελπίδα.
Μπορεί να έχουν περάσει σχεδόν εξήντα χρόνια, μα οι θύμησες, αγκάθια γεμάτα δηλητήριο, βρίσκονται καρφωμένες στην ψυχή της. Η Ελπίδα, μια γυναίκα που τίποτα δεν της χαρίστηκε, αναγκάζεται να ζήσει ξανά τα αιχμηρά σημεία της ζωής της… Τότε που ζούσε σαν φυλακισμένη κάτω από το άγρυπνο βλέμμα της Ελπινίκης, την κόλαση του πολέμου και την επίταξη του αρχοντικού τους από τους Γερμανούς. Αλλά και τότε που για πρώτη φορά αντίκρισε τα μάτια του… μέχρι και τη στιγμή που πάτησε την σκανδάλη.
Μυστικά, λάθη και ένα άδικο που χρόνια τη στοιχειώνουν, έρχονται στο φως. Άραγε, ποιοι είναι οι πραγματικοί ένοχοι που της στέρησαν τη ζωή;» (Από το οπισθόφυλλο)
Αρέσκομαι στο να διαβάζω τμηματικά βιβλία που νιώθω να με ελκύουν με έναν ιδιαίτερο τρόπο από την αρχή, κιόλας, που ”βυθίζομαι” στις σελίδες τους. Το ίδιο μου συνέβη και με το παρόν έργο. Να ξαναπώ ότι εκτιμώ τους/τις συγγραφείς που έχουν έναν λόγο οικείο και κατανοητό που δεν ασκεί κριτική ούτε και βασίζεται σε πομπώδη λόγια κι άλλες τάσεις εντυπωσιασμού. Έτσι και η συγγραφέας Ζωή Οικονόμου με σεβασμό προς τη λογοτεχνία, το αναγνωστικό κοινό, όπως και την ίδια την ιστορία, αποτυπώνει πάνω στο χαρτί ένα βιβλίο αληθοφανές, προσιτό και τόσο περιεκτικό από άποψη νοημάτων, συναισθημάτων, εικόνων, αλλά και παρουσία ανθρώπων που δε θα περάσουν αδιάφοροι/ες από μπροστά μας. Αντιθέτως, πάνω τους θα αντικατοπτρίζονται πολλά θετικά, μα και αρνητικά στοιχεία της ανθρώπινης φύσης, όπως είναι η καλοσύνη και η κακία, ο εγωϊσμός και το μίσος, η αλήθεια και το ψέμα, η προδοσία και η πίστη και πολλά ακόμη αντιφατικά ζεύγη…
Εν κατακλείδι, νομίζω πώς όλοι κι όλες συμφωνούμε ότι έρχεται η στιγμή που ”τα λόγια που σκέπασε η σιωπή” έρχονται να μας κατακλύσουν και να μας κάνουνε να δούμε ό,τι υπήρχε εκεί και ζητά δικαίωση, μα και ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον για όλους τους ανθρώπους. Ένα μυθιστόρημα που μου άφησε μία γλυκόπικρη αίσθηση, όπως το ίδιο συμβαίνει και με την πραγματική ζωή…
Αναζητήστε το! Καλή ανάγνωση.
Κυριακή Γανίτη