Στην υπόθεση… όταν η μητέρα της Μαριάνθης χάνει τον άντρα της υποχρεούται να τη δώσει για υιοθεσία. Το πεντάχρονο κοριτσάκι περνά όμορφα παιδικά χρόνια στην νέα της οικογένεια που την αγαπά και την αγκαλιάζει ζεστά. Οι συγκυρίες όμως και το σκληρό πρόσωπο της ζωής την αναγκάζουν να παντρευτεί έναν ακατάλληλο για κείνη άνθρωπο που δεν αγαπά ενώ τα βάσανά της πληθαίνουν λόγω των ιστορικών καταστάσεων και του πολέμου. Η αληθινή αγάπη, αν και φαίνεται κάτι ουτοπικό, ονειρικό κι άπιαστο, θα την αγγίξει ανύποπτα βρίσκοντάς την απροετοίμαστη.
Η Ελένη Συράκη -ήδη γνωστή μου ως πένα από το βιβλίο της, Θυμήσου να ζήσεις– δημιουργεί μια άκρως ενδιαφέρουσα ιστορία που περιέχει από παραμυθένια στοιχεία ως ωμό ρεαλισμό και από σκληρή πραγματικότητα μέχρι υπέροχο ρομαντισμό… σε μια μοναδική αναγνωστική εμπειρία που σε μαγεύει με τις όμορφες περιγραφές της (είτε αυτές είναι δραματικές, είτε αφορούν δολοπλοκίες, έρωτες, κοινωνική ζωή κ.ο.κ.), την ομαλή ντεγκραταρισμένη μετάβαση από τη μία εικόνα στην άλλη, τις πληροφορίες για την αγροτική ζωή και το εμπόριο της εποχής, και όλο το άλλο πλήθος πληροφοριών για δεκάδες πράγματα κι ανθρώπους που γίνεται τόσο άρτια τεχνικά, χωρίς να ζαλίζει ή να προκαλεί σύγχυση, παρά μονάχα απόλαυση.
Στα υπέρ του μυθιστορήματος, έχω σημειώσει την σκιαγράφηση των ηθών κι εθίμων, των παραδόσεων, των οικογενειακών δεσμών, των σχέσεων και της ζωής στο νησί της Χίου που ξεχωρίζουν ανάμεσα στις αράδες, όπως και την σκιαγράφηση των προσώπων που εμπλέκονται στην ιστόρηση· κυρίως όμως των χαρακτήρων του χωριού, όπου με κέρδισε η συγγραφέας καθώς εκμεταλλεύτηκε την περιγραφικότητα της πένας της δημιουργώντας ποικίλους ανθρώπους, όμως με έναν τρόπο γοητευτικούς -ακόμα κι οι κακοί της ιστορίας ή οι αντιήρωες- και σίγουρα οικείους. Εντέλει, συμπαθητικούς, σε τούτη την τοπική κοινωνία με επίκεντρο τη Μαριάνθη.
Λεξολογικά, υπάρχουν διάσπαρτες πάμπολλες λέξεις να μάθεις (φλιότσα, τάλια, ιξός, άμια, σπετσαρία, τσερβέλο, τεζάκι, μπίμπασης, κουσάφα, κ.ά.) οι οποίες συμβάλουν στο χρώμα και την ατμόσφαιρα.
Τα γεγονότα που περιγράφονται πολλά. Θα μπορούσε να «γεμίσει» τρία τέτοια βιβλία αναπτύσσοντας τις επιμέρους ιστορίες για όλους τους χαρακτήρες, όμως η έκταση είναι ιδανική. Εξάλλου, είμαι φαν των συμπυκνωμένων ιστοριών που διαθέτουν λογοτεχνικό όγκο παρά των ξεχειλωμένων υπερλεπτομερέστατων καταγραφών και υπεραναλύσεων.
Σκέφτομαι αν η Ελένη Συράκη εμπνεύστηκε από κάποια πραγματική ιστορία δεδομένου ότι έζησε ως τα εφηβικά της χρόνια στο νησί της Χίου… και μετά ξεχωρίζω μια μικρή φράση στον ενεστώτα (μπορεί να υπάρχουν περισσότερες από μία) ριγμένη κάπως αυθόρμητα στο κείμενο που ενδυναμώνει την αίσθηση ότι οι ήρωες είναι αληθινοί, όταν λέει:
Τα βρήκαν μεταξύ τους, παντρεύτηκαν, έκαναν δυο παιδιά, αλλά ο νους του Σωτήρη ήταν στη Μυτιλήνη και στα κτήματά του. Ζήτησαν μετάθεση και ζουν εκεί.
Στο τέλος… μου έμειναν λέξεις όπως: επιβίωση, βιοπάλη, αγώνας και καταστάσεις όπως: άδικο, συγκίνηση, ανατροπή… ενώ μια έκπληξη λίγο πριν την οριστική τελεία μού προκαλεί ενθουσιασμό -από εκείνον που μοιάζει με έκσταση- και αγωνία για την ολοκλήρωση της ιστορίας. Κι εκεί ενδυναμώνει την συγκίνηση· κλείνει γλυκά κι ανθρώπινα.
Τζένη Κουκίδου
https://koukidaki.blogspot.gr