Σε χριστουγεννιάτικο κλίμα υποδεχθήκαμε τη Μαρία στο «σπιτικό» μας, για… να κάνουμε μια κουβέντα ουσίας μαζί της, γοητευμένοι από το βιβλίο της που διαβάσαμε…
Αυστηρή στις απαντήσεις της και γήινη στις τοποθετήσεις της, η Μαρία μας είπε πολλά σημαντικά πράγματα, μα δεν σας κρύβω ότι στάθηκα σε αυτό: « Όσοι μπορούν και χαίρονται το αγαθό της ψυχικής υγείας έχουν τη δυνατότητα να καλλιεργήσουν κάποιες πτυχές της προσωπικότητάς τους και να γίνουν καλύτεροι.»
Τι σας έχει λείψει από τα παιδικά σας χρόνια;
Μου έχει λείψει το συναίσθημα που είχα ως παιδί πως όλα όσα γίνονται γύρω μου έχουν λόγο, είναι καλώς καμωμένα και πως τα άσχημα αφορούν μοναχά τη στιγμή κατά την οποία γίνονται. Συνεπώς, οι «κακοί» της ζωής δεν αξίζουν το μένος και την οργή μας περισσότερο από λίγα λεπτά της ώρας. Μετά, μπορούμε να είμαστε πάλι φίλοι και να παίζουμε μαζί. Κάποτε, όλο αυτό το ονόμαζα παιδική αφέλεια. Τώρα, δεν είμαι και τόσο σίγουρη. Μπορεί και να είναι παιδική σοφία…
Ο αγαπημένος ήρωας των παραμυθιών, ποιος ήταν;
Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων! Αυτή ήταν η αγαπημένη μου ηρωίδα. Ίσως γιατί η ιστορία της με φόβιζε και ταυτοχρόνως μου κέντριζε την περιέργεια. Από όσο θυμάμαι, το παραμύθι αφορούσε ένα κοριτσάκι το οποίο βρέθηκε σε έναν κόσμο που δεν ήταν στα μέτρα της, σε ένα περιβάλλον που μπορούσε να γίνει εχθρικό αλλά και περιπετειώδες. Η Αλίκη μίκραινε τόσο όσο να μπορεί να τρυπώνει σε μικροσκοπικές πόρτες, μεγάλωνε τόσο που δεν την χωρούσε το σπίτι, έκανε φίλους, αντιμετώπιζε κατηγορητήρια και ποινές θανάτου… Από όλα είχε η ιστορία του Λιούις Κάρρολ! Εμένα προσωπικά με είχε μαγέψει και τότε, όταν την πρωτοδιάβασα στην ηλικία των δέκα περίπου χρόνων, με ενέπνευσε να γράψω το πρώτο μου παραμύθι. Η δική μου ιστορία μιλούσε για ένα κοριτσάκι παγιδευμένο σε μια χώρα λουλουδιών.
Θα συγχωρούσατε κάποιον που σας έχει πικράνει;
Το να συγχωρώ τους ανθρώπους που με έχουν πικράνει είναι για εμένα πάντα ο στόχος. Ωστόσο ο δρόμος μέχρι εκεί είναι κάθε φορά άγνωστος. Δεν ξέρω ούτε τι τεχνικές θα ακολουθήσω, ούτε πόσο χρόνο θα μου πάρει. Η συγχώρεση είναι μια εσωτερική διεργασία που απαιτεί κόπο και επιμονή. Αλλά είμαι σίγουρη πως αξίζει όλες τις προσπάθειες του κόσμου! Όσες φορές το έχω καταφέρει, η γαλήνη που νιώθω είναι ανεκτίμητη και η ελπίδα πως και εμένα θα με συγχωρήσουν αυτοί που εγώ έχω πικράνει, παρηγοριά πολύτιμη.
Ποιο θεωρείτε ως Θείο δώρο στο χαρακτήρα σας;
Δεν πιστεύω πως υπάρχουν θεία δώρα με την έννοια πως κάποιος από εμάς έχει ευνοηθεί από τη φύση όσο αφορά τον χαρακτήρα του, ενώ κάποιος άλλος όχι. Όσοι μπορούν και χαίρονται το αγαθό της ψυχικής υγείας έχουν τη δυνατότητα να καλλιεργήσουν κάποιες πτυχές της προσωπικότητάς τους και να γίνουν καλύτεροι. Και αυτή είναι μια προσπάθεια που δεν σταματάει ποτέ, όπως δεν σταματάει και η διαδικασία της αυτογνωσίας. Κατά αυτή την έννοια, θα μπορούσα να πω ότι είμαι υπομονετική, αλλά μόλις το πω γίνεται κάτι και αποδεικνύομαι ανυπόμονη, θα μπορούσα να πω ότι είμαι ειλικρινής και στην πορεία αναγκάζομαι να πω ένα ψέμα. Όποτε προτιμώ να μη πω τίποτα. Προτιμώ να παραμείνω σιωπηλή…
Ποιο είναι το βασικό σας ελάττωμα;
Η παρεμβατικότητά μου. Είναι ένα ελάττωμα για το οποίο σχετικά πρόσφατα απέκτησα την επίγνωση ότι το έχω. Γι’ αυτό δεν είμαι σε θέση να πω αν είναι όντως το πιο σοβαρό μου ή απλώς είναι αυτό που με απασχολεί τη δεδομένη χρονική στιγμή. Η αλήθεια πάντως είναι πως μέχρι πρότινος δεν το αναγνώριζα καν. Μέχρι πρότινος θεωρούσα σωστό το να εμποδίζω τους ανθρώπους που αγαπώ από το να κάνουν τις πράξεις εκείνες που εγώ εκτιμούσα ως λανθασμένες. Θα μπορούσα μάλιστα να χρεωθώ τη δική τους «κακή» επιλογή ως προσωπική μου αποτυχία. Τώρα αναγνωρίζω πως αυτή η τακτική το μόνο που κάνει είναι απλώς να καταστρατηγεί το αγαθό της ελευθερίας του άλλου.
Αν η μοίρα σας γύριζε την πλάτη, τι θα κάνατε για να την καλοπιάσετε;
Τίποτα! Γιατί να την καλοπιάσω; Αν η μοίρα έχει και για εμένα δεινά κρυμμένα στο σακούλι της, ποιο το όφελος να προσπαθώ να της αλλάξω γνώμη; Αντί για αυτό, θα προσπαθούσα να οπλιστώ με δύναμη για να καταφέρω να τα αντέξω. Θα παρακαλούσα να γίνω ικανή έτσι ώστε να εντοπίσω το «μάθημα» που είναι κρυμμένο μέσα στη δική μου κακοτυχία. Το καλό που έχει τρυπώσει μέσα στο κακό. Να το βρω και να βγω δυνατή και κερδισμένη.
Πως εκδηλώνεται την αγάπη σας;
Με λόγια. Και με έργα σαφώς, αλλά δεν παραμελώ και τα λόγια. Έχουμε τόση ανάγκη να ακούμε ότι μας αγαπούν! Γιατί θα πρέπει απλώς να το συμπεραίνουμε και όχι να το χαιρόμαστε μέσα από συχνές, καθαρές και ξάστερες δηλώσεις;
Η αισιοδοξία, υπάρχει στο λεξικό της ζωής σας;
Σαφώς και υπάρχει. Άλλωστε συμφωνώ με εκείνον που είπε πως το περιβάλλον του απαισιόδοξου παίρνει το σχήμα των ανησυχιών του.
Με τι ασχολείστε αυτό τον καιρό;
Ασχολούμαι με την συγκέντρωση υλικού που αφορά τη συγγραφή του νέου μου βιβλίου, καθώς και με όλα όσα αποτελούν την καθημερινότητά μου από τότε που σταμάτησα να δουλεύω στην τράπεζα. Φροντίζω την οικογένεια,(έχω έναν γιο ηλικίας 15 και μια κόρη 11) και εξακολουθώ να πηγαίνω στην «Αγκαλιά», έναν σύλλογο για παιδιά, όπου εγώ και μια ομάδα γυναικών, έχοντας δημιουργήσει μια όμορφη παρέα, κατασκευάζουμε χειροποίητα διακοσμητικά αντικείμενα.
Τι δεν θα θέλατε να μη σας κλέψουν από το θησαυροφυλάκιο της ψυχή σας;
Δεν έχω τίποτα που να μπορεί να κλαπεί και αυτός είναι ο κυριότερος λόγος που προσπαθώ να αφήνω τις πόρτες ανοιχτές. Ότι καλό υπάρχει δεν γίνεται να το πάρουν και ότι κακό, έτσι κι αλλιώς, είναι για σκόρπισμα.
Ποια είναι η αγαπημένη σας ελληνική ταινία;
Το «Μια ζωή την έχουμε» του Γιώργου Τζαβέλλα. Γενικότερα ξεχωρίζω τις ταινίες του Τζαβέλλα και ειδικότερα αυτή. Μου αρέσει ο τρόπος που ο φτωχός και δειλός Κλέων κάνει την υπέρβασή του, η έκβαση της ιστορίας κατά την διάρκεια της οποίας μετανιώνει, πως ξανανιώνει και τραγουδά πίσω από τα κάγκελα της φυλακής όταν δεν τον κατατρέχει πια κανείς (ούτε ο ίδιος του ο εαυτός), το ταξίδι στα Κύθηρα που δεν ξεχνά, η φιλία με τον δεσμοφύλακα, ο έρωτας με την Μπίμπη και το «φιλόπτωχο ταμείο» της… Νομίζω πως θα μπορούσα να δω την συγκεκριμένη ταινία ένα εκατομμύριο, εκατόν μία χιλιάδες, εκατόν μία και δέκα φορές!!!!
Ποιο είναι το αγαπημένος σας αντικείμενο, το «γούρι» σας;
Η αλήθεια είναι πως δεν έχω αγαπημένα αντικείμενα, δεν δένομαι με τα πράγματα, καμιά φορά τα ξεχνάω και τα χάνω κιόλας.
Ποια είναι η αγαπημένης σας ατάκα;
«Μην ψάχνεις την ευτυχία, είναι πάντα μέσα σου!». Το είπε μεταξύ τόσων άλλων σοφών αποφθεγμάτων ο μαθηματικός, αστρονόμος, μουσικός και μυστικιστής φιλόσοφος Πυθαγόρας.
Πως φαντάζεστε το μέλλον των ΜΜΕ μέσα από την κρίση που βιώνουμε;
Δεν ξεχωρίζω το μέλλον των ΜΜΕ από το μέλλον κάθε επιχείρησης και κάθε ανθρώπου που προσπαθεί να δραστηριοποιηθεί στον ελλαδικό χώρο. Η αλήθεια είναι πως πράγματι βιώνουμε τα αποτελέσματα μιας κρίσης βαθύτερης και η οικονομία είναι μοναχά η κορυφή του παγόβουνου. Ίσως θα πρέπει να αναζητήσουμε τα αληθινά αίτια, αλλά και πυλώνες πιο γερούς πάνω στους οποίους θα ανοικοδομηθεί μια νέα εποχή, ένα νέο πολιτιστικό ρεύμα που θα οδηγήσει τους ανθρώπους στην αναθεώρηση της υλιστικής τους οπτικής. Συνεπώς εκείνο που αναρωτιέμαι, αναφορικά με τα ΜΜΕ, δεν είναι αν θα καταφέρουν να επιβιώσουν, αλλά αν έχουν το αναγκαίο υπόβαθρο για να συμβάλλουν σε αυτήν την αλλαγή και τελικά να επιβιώσουμε όλοι μας.
Η εξουσία πιστεύετε, φιμώνει τις τέχνες από φόβο ή από ανικανότητα να τις στηρίξει;
Το ένα δεν αποκλείει το άλλο. Η τέχνη φιμώνεται και από την ανικανότητα κάποιων να την κατανοήσουν και επειδή την φοβούνται. Άλλωστε φοβόμαστε πάντα αυτό που δεν εννοούμε.
Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο λόγος που ο Έλληνας αφήνει την τύχη του στα χέρια των άλλων;
Η έλλειψη πραγματικής παιδείας. Θεωρώ πως δεν διδαχτήκαμε εκείνα που θα έπρεπε να διδαχθούμε, αλλά ακόμη κι αν το κάναμε, αυτό έγινε με λάθος τρόπο. Καταρχάς, δεν γνωρίζουμε την έννοια της δημοκρατίας, έτσι όπως την οραματίστηκαν οι αρχαίοι πρόγονοί μας. Η δημοκρατία δεν είναι απλώς η επικράτηση της γνώμης των πολλών. Είναι κάτι παραπάνω. Για να είναι αποτελεσματική θα πρέπει να στηρίζεται σε ένα ισχυρό σύστημα αξιών, όπου βασική πεποίθηση αποτελεί η σκέψη πως το συλλογικό καλό είναι σαφώς ανώτερο από το ατομικό. Όταν μία τέτοια άποψη επικρατήσει μέσα σε κάθε μυαλό, μέσα σε κάθε άνθρωπο –είτε υποψήφιο, είτε ψηφοφόρο- ,τότε η τύχη μας είναι στα χέρια μας γιατί απλώς έχουν εντοπιστεί και έχουν εκλεχθεί οι άριστοι.
Αν σας όριζαν για λίγα λεπτά της ώρας «νομοθέτη», ποιο νόμο θα θέτατε σε εφαρμογή;
Μέσα σε λίγα λεπτά της ώρας, μόνο ένα μαγικό ραβδάκι θα ήταν αποτελεσματικό για έναν νομοθέτη. Ωστόσο το πρώτο πράγμα που μου έρχεται στο μυαλό, αν κατείχα ένα τέτοιο αξίωμα μαζί με το ραβδί, είναι να εξαφανίσω την εκπαίδευση με τη σημερινή της μορφή. Σε γλώσσα απλή, δίχως την υποχρέωση της στείρας αποστήθισης, θα προσπαθούσα να δώσω πρόσβαση στα παιδιά στη γνώση και την αλήθεια κάθε επιστήμης, εκεί όπου έχει καταφέρει να φτάσει μέχρι σήμερα η ανθρώπινη διανόηση. Πιστεύω ακράδαντα πως ο καθένας από εμάς έλκεται από ένα θέμα. Έχοντας κατακτήσει λοιπόν μόνο τις γενικότερες και βασικότερες ακαδημαϊκές γνώσεις εφ όλης της ύλης και έχοντας κτίσει, μέσω της παιδείας, το σύστημα αξιών που είναι απαραίτητο για κάθε ακμάζουσα ανθρώπινη κοινωνία, το μόνο που απομένει είναι να ακολουθήσει ο καθένας το μονοπάτι του. Να βάλει το λιθαράκι του για να πάμε παρακάτω. Σήμερα αυτό γίνεται; Δεν νομίζω… Σήμερα δυστυχώς βομβαρδίζουμε τα παιδιά με μια πληθώρα γνώσεων και στο τέλος δεν ξέρουν τίποτα, δεν θυμούνται τίποτα γιατί τίποτα δεν τους έχει πραγματικά αγγίξει.
Τι φοβάστε περισσότερο από τους ανθρώπους;
Δεν φοβάμαι τίποτα περισσότερο από ότι φοβάμαι από τον ίδιο μου τον εαυτό.
Αν μια κακιά μάγισσα σας έκανε με το ραβδί της ζώο, τι θα θέλατε να είστε;
Αν μου άφηνε την επιλογή, δεν θα ήταν και τόσο κακιά τελικά… Γιατί εγώ θα της ζητούσα να γίνω κάποιο πτηνό, κάποιο καλλίφωνο. Ας πούμε ένα αηδόνι! Ναι, καλή ιδέα είναι το αηδόνι και ας είναι σταχτί. Θα τραγουδούσα μόνη μου μέσα στη νύχτα και ο κόσμος θα αναρωτιόταν τι είναι αυτό που κάνει έτσι. Και τώρα βέβαια το ίδιο αναρωτιούνται καθώς απομακρύνονται με βήμα ταχύ. Γιατί άραγε; Ποτέ μου δεν το κατάλαβα…
Πιστεύετε στα όνειρα;
Ναι πιστεύω. Και σε αυτά που κάνουμε ξύπνιοι και στις εικόνες που φτιάχνει ο εγκέφαλός μας όσο κοιμόμαστε. Ο Καζαντζάκης άλλωστε έλεγε πως είναι μεγάλη μαντατοφόρα του Θεού η νύχτα.
Αν σας ζητούσε ένα παιδί μια συμβουλή, τι θα του λέγατε;
Να κρατήσει όσο μπορεί την παιδική σοφία του. Να προσπαθήσει να την μεταδώσει και στους άλλους και να ψάχνει. Σε όλη του τη ζωή να ψάχνει και να ψάχνεται.