Πόσες αναμνήσεις ξεπηδούν μέσα από ένα ανοιχτό άλμπουμ με φωτογραφίες… Στιγμές που πάγωσαν στον χρόνο, είναι σε θέση να μας πάνε πίσω στο σημείο εκείνο και να μας φέρουν στη μνήμη θύμησες, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε όχι. Κρατάμε στα χέρια μας ένα άλμπουμ και είμαστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε ένα ταξίδι με ενδιάμεσους σταθμούς της ζωή μας.
Αυτό έπραξε και η Ελπίδα, η ηρωίδα του βιβλίου της Αφροδίτης Σαββίδη που περιηγούμενη στις ασπρόμαυρες εικόνες αναμοχλεύει στο μυαλό της όλη της τη ζωή και μας παρασέρνει συνταξιδιώτες της, παραθέτοντάς μας κομμάτια που έμειναν ανεξίτηλα χαραγμένα μέσα στην ψυχή της.
Η Ελπίδα λοιπόν, μεγαλώνει σε ένα χωριό της Μεσσηνίας. Ζει με τους γονείς της και Λευτέρη και τα μεγαλύτερα αδέρφια της. Έχει μόλις λίγα χρόνια που έλαβε τέλος ο εμφύλιος πόλεμος και οι μνήμες είναι ακόμη πολύ νωπές. Άνθρωποι διχασμένοι, με μίσος στην ψυχή, στρέφουν αλλού το βλέμμα όταν ανταμώνουν έναν κομμουνιστή και αφήνουν ελεύθερο το πεδίο στο δηλητήριο να φωλιάζει μέσα τους.
Σε έναν τόπο με φτώχεια που έχει χτυπηθεί αλύπητα από τη μιζέρια του πολέμου, τα νέα παιδιά προσπαθούν να απαγκιστρωθούν από τα δίχτυα των ερίδων και να ζήσουν ελεύθεροι και μονιασμένοι. Στον ίδιο τόπο μεγαλώνει και ο Παύλος, γιος του Οδυσσέα που έλαβε ενεργό μέρος στον αιματοβαμμένο εμφύλιο και τώρα έχει πάνω του την κατακραυγή των συντοπιτών του.
Η ιστορία των δύο νέων θα μας απασχολήσει στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου που παράλληλα με τις ζωές των οικείων τους θα δημιουργήσουν τις κατάλληλες προϋποθέσεις για μια αγωνιώδη ανάγνωση γεμάτη σκοπέλους και βάσανα.
Ο αδερφοπόλεμος γεμάτος μένος για εκδίκηση και αίμα, ο γερο-Θοδωρής που βασανίστηκε έως εσχάτων, ο κομμουνιστής Μελέτης, η κόρη του δεξιού κυρ-Ανέστη Αναστασία και ο πόθος που κατακλύζει κάθε κύτταρό τους, η δήλωση μετάνοιας του Οδυσσέα και το όνειρο του Παύλου που θέλει να σπουδάσει φιλολογία, είναι οι πρώτες εικόνες που σκάλωσαν στη μνήμη μου.
…η ψυχή του ανθρώπου που αξίζει, δεν έχει ανάγκη να φορέσει λούσα για να αναδειχθεί η ομορφιά της…
Με όχημα τις λέξεις, θα οδηγηθούμε σε έναν καβγά στο προαύλιο ενός σχολείου, στα ιδιαίτερα μαθήματα προς τη Στέλλα που αλλού αποσκοπεί, σε έναν χορό ξέχειλο συναισθήματα και έκσταση, σε μια αγάπη που πονάει και διχάσει τις καρδιές, αλλά και στα σκληρά λόγια μιας μάνας χωρίς ίχνος στοργής ή τρυφερότητας.
Ακολουθεί η Γερμανία και η πολύωρη εργασία στις φάμπρικες, η νέα φίλη Ανδρομάχη που θα μείνει στη ζωή της Ελπίδας για πάντα, οι ώρες μακριά από το αγαπημένο ταίρι τους, ένα όνειρο που σκορπά απελπισία αλλά και μια χειροδικία ανάμεσα σε δυο αδέρφια για τα μάτια μιας γυναίκας.
Θα έρθουμε αντιμέτωποι με μια φωτιά που λίγο έλειψε να κάψει τα πάντα, με ένα ‘ναι’ γεμάτο ενοχές και ανάγκη, με την άσχημη και συνάμα άνανδρη συμπεριφορά του Αλέξη, αλλά και ένα ‘όχι’ που ειπώθηκε από τον πατέρα της Στέλλας βαρύγδουπο και απειλητικό πλάι στην υπέρβαση των εσκαμμένων.
Η Ελπίδα ελπίζει, μα τα γράμματά της μένουν αναπάντητα και η θλίψη που νιώθει, κοντεύει να την κατακλύσει. Αδημονεί, υπομένει και ζει μια άχαρη και κουραστική ζωή στη Γερμανία. Όταν η σελίδα στο άλμπουμ γυρίσει, στην επιφάνεια έρχεται ένας καλοκάγαθος ταχυδρόμος που άθελά του δίνει ελπίδες σε μια άμοιρη και ταλαιπωρημένη ψυχή, ένα γράμμα ξέχειλο αλήθειες που πονάνε, ένα ακόμη γράμμα αυτή τη φορά από τον Παύλο φορτωμένο αγάπη που ποτέ δεν έσβησε, λύπες, βάσανα, απελπισία και μια συγγνώμη, αλλά και μια συμφιλίωση αρκετά χρόνια μετά τον αδερφοπόλεμο.
Δεν τα έχουμε διαβάσει όλα. Έχουμε ακόμα να μάθουμε για έναν κρυφό έρωτα, για το πείσμα της αγάπης, τις κατάρες που απλόχερα μοιράζει μια πονεμένη νεαρή αλλά και για το βόλι που βρίσκει πρόσφορο έδαφος ένα τρεμάμενο χέρι.
Από τα βιβλία που διαβάζω, επιλέγω μια φράση που μου κίνησε το ενδιαφέρον για να την μοιραστώ μαζί σας. Από το βιβλίο της Αφροδίτης Σαββίδη, επέλεξα την παρακάτω:
…από τα τραύματα της ψυχής δεν γλιτώνει κανείς εύκολα…
Το άλμπουμ κλείνει και μαζί του το οδοιπορικό της Ελπίδας. Έζησε άσχημες μα και όμορφες στιγμές που θέλει να θυμάται πλάι σε ανθρώπους που αγάπησε και πλέον ήρθε η στιγμή να γράψει τους δικούς της τίτλους τέλους.
Τι λέτε, θα μείνει δέσμια των βασάνων της ή θα τα αφήσει πίσω της και θα κρατήσει για πάντα όλα εκείνα που την έκαναν ευτυχισμένη;
Κατερίνα Σιδέρη
Αν όλα ήταν αλλιώς – Αφροδίτη Σαββίδη | τοβιβλίο.net (tovivlio.net)